Global Terörizm Üzerine Bir İnceleme Part-I

Bu yazıda, buradan ulaşabileceğiniz veri setini incelemeye çalışacağım. Veri setini inceleme ve görselleştirme kısmını Python dili aracılığıyla Jupyter Notebook kullanarak yaptım.

Bu veri setinde 1970'lerden 2016 yılına kadar dünya üzerinde gerçekleşmiş 170.000'in üzerinde terör olayının kaydı bulunmakta. Yazımın birinci kısmında genel bir bakış açısıyla üzerinden geçeceğim. Daha sonra ki yazılarımda ise Türkiye detayına girmeye çalışacağım.

İyi okumalar!

Terör olgusu, M.Ö. 65–70 yıllarına kadar uzanır. Bu dönemde Sicariler’in yaptıkları eylemler terör eylemleri olarak değerlendirilir. Sonrasında M.S. 1050 yıllarında Hasan Sabbah önderliğinde ki Haşhaşiler karşımıza çıkar. Hatta İngilizcede ki “Assassin”, “Assassination” kelimeleri Haşhaşi kelimesinden çevrilmedir* ve “Assassin’s Creed” isimli oyuna da ilham kaynağı olmuştur.

Günümüzde ise etkin olarak terör eylemleri 1.Dünya Savaşı sonrasında ortaya çıkan milliyetçilik akımı ile etnik ve ayrılıkçı gruplar ve terör örgütleri ortaya çıkar. Bunlara örnek olarak Osmanlı Devleti’nden ayrılmak isteyen Ermeniler tarafından kurulan Hınçaklar, Balkanlarda ise Bulgarlar, Boşnaklar ve Sırplar tarafından kurulan örgütler, İngiltere’de de IRA örnek verilebilir.*

İlk önce bu veri seti içerisinde terörün yıllara göre gelişimine bakalım.

TEMEL ANALİZ

Açıkça görüldüğü üzere terör olayları özellikle 2000 yılında sonra ciddi bir şekilde artış göstermiş ve 2014 yılında 16000'in üzerinde terör saldırısı ile zirve yapmış. Sonra ki senelerde ise ortalama %10 düşüş gözlemlemekteyiz.

Yukarıda ki iki grafikte teröristlerin toplumun hangi bölümüne daha çok saldırdığı ve bunu yaparken hangi saldırı yöntemlerini kullandığını görüyoruz. Sivil halka yönelik yapılan saldırılarda çoğunlukla bomba ve patlayıcıların kullanıldığını görüyoruz. Sivil halka yapılan saldırıların ardından en çok güvenlik birimlerinin hedef alındığı ortaya çıkıyor. Onları da devlet görevlileri ve iş dünyası izliyor.

Saldırı çeşitlerinde patlayıcıların bariz şekilde tercih edildiğini görüyoruz. Tabi EYP, C4, plastik patlayıcılar dahil. Sonrasında ise ateşli silahlar gelmekte. Suikast ve adam kaçırma da teröristlerin tercih ettikleri saldırı şekilleri arasında.

GLOBAL TERÖR SALDIRILARI

Yukarıda ki haritada dünyada ki terör saldırıları ve lokasyonlarını görüyorsunuz. Kırmızı yuvarlak ile işaretlenen yerler yaralı ve ölü sayısının 50 ve üzerinde olduğu saldırıları, mavi renktekiler ise 50'de az olanları gösteriyor.

COĞRAFİ BÖLGELERE GÖRE TERÖRİZM

Orta Doğu ve Kuzey Afrika teröre en çok maruz kalan bölgelerin başında geliyor. Onu, Güney Asya ve Güney Amerika izliyor. Avustralya kıtası da terörden nasibini almış, az da olsa. Peki Orta Doğu ve Kuzey Afrika ile Güney Asya’nın terörizm ile bu kadar iç içe geçmesinin bir sebebi olabilir mi?

Evet, az önce de gördüğümüz gibi. Özellikle 2000 yılından sonra terör saldırıları inanılmaz bir düzeyde artmış.

Şimdi de gelin coğrafi bölgelerle saldırı türlerine bakalım.

Bombalama ve silahlı saldırı, coğrafi bölge fark etmeksizin en çok kullanılan iki yöntem.

TERÖR GRUPLARI

Aşağıda terör gruplarının saldırı sayılarını ve yıllara göre nasıl değişim sergilediklerini görebilirsiniz.

İrlanda Cumhuriyet Ordusu(IRA)’nun saldırıları 1960'ların sonu 1970'lerin başına kadar gitmekte ve 1990 sonrası eylemlerine büyük oranda son vermişler diyebiliriz. 2000 sonrası IŞİD, Taliban ve El-Şebab gibi birçok terör örgütü kurulmuş ve son yıllarda büyük katliamlar yapmışlar. 2003 yılında başlayan Irak Savaşı ve 2013 yılı Suriye İç Savaşı sırasında ortaya çıkan otorite boşluğundan terör örgütlerinin oldukça fazla fayda sağladığını görebiliyoruz. Türk Silahlı Kuvvetlerinin 1992 yılında PKK’ya karşı girişmiş olduğu Süpürge Harekâtı* ve devamında gelen diğer operasyonlar(Çekiç vb.) ülkemizde ki terörü bitme noktasına getirmiş.

EN ÇOK ETKİLENEN ÜLKELER

Teröre en çok maruz kalan ilk üç ülke Orta Doğu ülkesi ve Türkiye onuncu sırada, Birleşik Krallık’ın arkasında bulunuyor. 1990'lı yıllarda özellikle PKK terörü yüzünden hayatını kaybetmiş binlerce sivil, asker, polis ve öğretmenimiz varken bu sayılar çok az diyebilirsiniz. Onun için, veri toplanırken kullanılan metodoloji ve terörün tanımı ile ilgili bilgiye bu linkten ulaşabilirsiniz.

Irak’ta meydana gelen saldırılarda ölenlerin sayısı, kendisinden sonra gelen üç ülkenin toplamından daha fazla. Bunun bir çok sebebi olabilir. Saddam Hüseyin sonrası ortaya çıkan otorite boşluğundan faydalanan örgütler buna bir örnek olabilir.

Yazımın ikinci bölümüne buradan ulaşabilirsiniz.